Gość ka-wa. Raczej od kręgosłupa masz te dolegliwości. Weź zwolnienie z pracy, można podejrzewać, że zrobił się stan zapalny jak mocno boli, jak nie minie po tabletkach to być może zastrzyki będziesz musiała mieć. Poczytaj sobie o rwie kulszowej. Zrób RM odcinka lędźwiowego.

Ból Ból stawów Ból biodra – przyczyny i leczenie Udostępnij artykuł Staw biodrowy jest dużym stawem kulistym osadzonym w kości miednicznej, umożliwiającym nam ruch kończyn dolnych podczas chodzenia czy biegu. Ten jeden z największych stawów w naszym układzie kostnym każdego dnia musi wytrzymywać obciążenia związane z przenoszeniem ciężaru naszego tułowia na kończyny. Skomplikowana budowa stawu biodrowego umożliwia nam wydaje przemieszczanie się i utrzymanie pionowej postawy ciała. Dzięki chrząstce szklistej, błonie maziowej oraz wypełnieniu torebki stawowej płynem ruchy, które wykonujemy są płynne, zamortyzowane, a elementy wchodzące w skład stawu nie ścierają się [1]. Mimo swojej dużej wytrzymałości staw biodrowy, tak jak inne stawy, może ulegać uszkodzeniom i urazom, co staje się przyczyną bólu odczuwanego w okolicy biodra. Częstą przyczyna bólu w biodrze, zwłaszcza u osób starszych, jest koksartoza czyli choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego. Choroba ta powoduje rozwój stanu zapalnego w stawie biodrowym, co prowadzi do zmian w budowie polegających na owrzodzeniach lub ubytku chrząstki stawowej i zagęszczeniu tkanki kostnej [2]. Przyczyną odczuwanego bólu może być także zapalenie torebki stawowej do którego dochodzi najczęściej w wyniku przetrenowania stawu biodrowego lub jego nadwyrężenia w trakcie innej aktywności fizycznej [3]. Stany zapalne mogą być także wynikiem choroby autoimmunologicznej (reumatoidalne zapalenie stawów) czy innych chorób reumatycznych [4]. Jak rozpoznać ból biodra? Gdy boli nas staw biodrowy ból możemy odczuwać w obszarze całego uda, wewnątrz stawu biodrowego, w okolicy pachwiny czy nawet pośladków. Zdarza się także, że ból z innych okolic ciała, jak plecy czy pachwina, może promieniować do bioder dając nam mylne wrażenie bólu w biodrze. Odczucia związane ze stawem biodrowym pogarszają się wraz z aktywnością fizyczną, zwłaszcza jeżeli przyczyną jest zapalenie stawów. W wielu przypadkach wraz z bólem pojawia się również ograniczenie zakresu ruchów w obrębie stawu. Zdarza się, że osoby mające problem z biodrem utykają. Skuteczne metody na złagodzenie bólu i poprawę stanu stawu biodrowego Gdy cierpimy z powodu nadwyrężenia stawu biodrowego lub choroby zapalnej np. torebki stawowej w łagodzeniu bólu skuteczne będą dostępne bez recepty przeciwbólowe leki przeciwzapalne jak ibuprofen [5]. Aby złagodzić ból biodra możemy także schładzać jego okolicę przy pomocy lodu przez 15-20 minut. Czynność tę możemy powtarzać kilkukrotnie w ciągu dnia. W zapobieganiu i łagodzeniu objawów choroby pomocne są także odpowiednie ćwiczenia rozciągające i zwiększające wytrzymałość stawów. Nie tylko pomogą złagodzić odczuwany ból, ale także zwiększą zakres wykonywanych ruchów [6]. Aby poznać ćwiczenia, których wykonywanie złagodzi odczuwane dolegliwości powinniśmy wybrać się do fizjoterapeuty. W przypadku przewlekłych problemów ze stawem biodrowym konieczna jest konsultacja lekarska i postawienie odpowiedniej diagnozy. W takim przypadku oprócz łagodzenia bólu powszechnie dostępnymi lekami specjalista wdroży odpowiednio dobrane leczenie łagodzące stan zapalny i zapobiegające jego nawrotowi. 1. Gold, M. & Bhimji, S. S. Anatomy, Bony Pelvis and Lower Limb, Hip Joint. StatPearls (StatPearls Publishing, 2018). 2. Dieppe, P. Management of hip osteoarthritis. BMJ 311, 853–7 (1995). 3. Williams, C. H. & Sternard, B. T. Bursitis. StatPearls (StatPearls Publishing, 2018). 4. Savic, S. i in. Autoimmune-autoinflammatory rheumatoid arthritis overlaps: a rare but potentially important subgroup of diseases. RMD open 3, e000550 (2017). 5. Kidd, B. L., Langford, R. M. & Wodehouse, T. Arthritis and pain. Current approaches in the treatment of arthritic pain. Arthritis Res. Ther. 9, 214 (2007). 6. Mushtaq, S., Choudhary, R. & Scanzello, C. R. Non-surgical treatment of osteoarthritis-related pain in the elderly. Curr. Rev. Musculoskelet. Med. 4, 113–22 (2011).

Osoby, u których regularnie występują dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak biegunka, zaparcia, nudności, częściej zmagają się z bólem głowy, a nawet migreną. Według naukowców odpowiada za to zespół nieszczelnego jelita, a w efekcie stan zapalny całego systemu. Reakcją organizmu jest ból głowy.

Zgodnie ze swoją misją, Redakcja dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne treści medyczne poparte najnowszą wiedzą naukową. Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany artykuł został zweryfikowany przez lekarza lub bezpośrednio przez niego napisany. Taka dwustopniowa weryfikacja: dziennikarz medyczny i lekarz pozwala nam na dostarczanie treści najwyższej jakości oraz zgodnych z aktualną wiedzą medyczną. Nasze zaangażowanie w tym zakresie zostało docenione przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia, które nadało Redakcji honorowy tytuł Wielkiego Edukatora. Sprawdzona treść data publikacji: 12:09 Konsultacja merytoryczna: Lek. Aleksandra Witkowska ten tekst przeczytasz w 3 minuty Ból biodra może być dokuczliwy i nieprzyjemny w codziennym funkcjonowaniu. Ponadto, bólowi biodra może towarzyszyć ból kości krzyżowej, pośladków, a także pachwiny. Niekiedy wystarczy odpoczynek, ale czasami ból biodra może okazać się poważnym schorzeniem. Jakie mogą być przyczyny bólu biodra? Jak leczyć ból biodra? Jakie ćwiczenia możemy wykonywać, aby zapobiec bólowi bioder? Shutterstock Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online Ból biodra – nadmierny wysiłek Ból biodra – zwyrodnienie stawu Ból biodra – zespół podrażnionego stawu biodrowego Ból biodra – inne urazy Ból biodra – jak leczyć? Ból biodra – jakie ćwiczenia? Ból biodra – nadmierny wysiłek Najczęstszą przyczyną bólu bioder jest przeciążenie stawu biodrowego. Ból bioder może pojawić się przy nadmiernym wysiłku fizycznym, nieodpowiedniej rozgrzewce przed wymagającym treningiem, do którego po prostu nie przygotowaliśmy naszego ciała. Co więcej, ból bioder może się pojawić u osób, które nie uprawiają regularnie sportu, na przykład podczas zbyt długiego spaceru lub biegania. W takich przypadkach ból bioder i pachwin, które również mogą nam dokuczać, mija samoistnie, gdy pozwolimy sobie na odpoczynek. Ból biodra – zwyrodnienie stawu Ból biodra spowodowany zwyrodnieniem stawu może nieść za sobą znacznie poważniejsze konsekwencje. Wówczas bowiem dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej panewki stawu biodrowego. Odczuwamy wówczas silny dyskomfort spowodowany wysuszeniem stawu. Dochodzi do uczucia sztywności, problemów z poruszaniem się, a także promieniującym bólem do pośladków, pachwin, kolan i kości krzyżowej. Ponadto, dokuczliwe bóle mogą się pojawić przed bólem biodra, dając mylne pojęcie, co tak naprawdę jest przyczyną problemu. Ból biodra – zespół podrażnionego stawu biodrowego Inną przyczyną bólu biodra może być zespół podrażnionego stawu biodrowego. Wówczas osoba odczuwa silny ból biodra i pachwin, utyka i ma problemy podczas zwyczajnego chodzenia. Ten rodzaj bólu biodra również możemy wyeliminować odpoczywając, ale również stosując odpowiednie zabiegi fizjoterapeutyczne. Z zabiegów możesz skorzystać z placówce FootMedica. Ból biodra – inne urazy Ból biodra możemy odczuwać także przy zwichnięciu stawu biodrowego, złamaniu kości udowej, a także przy zwichnięciu kości miednicy. Pierwszymi objawami, powyższych obrażeń, są obrzęki, krwiaki i przeszywający ból w okolicach biodra. Czy twoje objawy wymagają konsultacji medycznej? Sprawdź sam w krótkim wywiadzie medycznym. Ból biodra – jak leczyć? Kiedy pojawia się ból biodra, pierwszą rzeczą, którą robimy jest odpoczynek i nienadwyrężanie ciała. Możemy również nieświadomie unikać ruchów, które przyczyniają się do zwiększenia bólu. Zaburzeniu ulega wówczas nasza postawa, gdyż nie chcemy obciążać danej kończyny. W efekcie zamiast sobie pomóc, tylko pogarszamy własny stan i doprowadzamy do uszkodzenia równowagi stawów miednicy. Może nawet dojść do dysbalansu mięśniowego. Dlatego tak ważne jest, aby nie bagatelizować pierwszych objawów, którymi jest ból biodra. Kiedy pojawia się ból biodra, powinniśmy zgłosić się do lekarza ortopedy w celu wykonania badania RTG lub tomografii komputerowej. Drugie badanie jest niewątpliwie bardziej szczegółowe i może wykazać zmiany, które zaszły w naszym organizmie. Leczenie bólu biodra polega w pierwszej kolejności na podanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Wskazane mogą być także maści przeciwzapalne do stosowania miejscowo. Polecamy np. Maść na stawy z omułka zielonowargowego. W przypadku zwyrodnień i poważnych uszkodzeń stawu biodrowego, niezbędna może okazać się operacja. Pamiętaj, że pierwszym etapem leczenia jest konsultacja z lekarzem rodzinnym, który skieruje nas do odpowiednich specjalistów. Nie czekaj z wizytą i umów konsultację online w ramach NFZ już dziś za pośrednictwem portalu Ból biodra – jakie ćwiczenia? Chcąc zapobiec bólowi biodra powinniśmy przede wszystkim dbać o prawidłową wagę ciała. Nadwaga szczególnie wpływa na obciążenie stawów i może powodować niekorzystne objawy w codziennym funkcjonowaniu. Osoby aktywne fizycznie nie powinny zapominać o odpowiedniej rozgrzewce, aby nie dopuszczać do kontuzji. Dieta powinna być bogata w białko, wapń i witaminę D, co pozwoli wzmocnić kości. Ćwiczenia bioder to przede wszystkim ćwiczenia rozciągające, wzmacniające i pogłębiające zakres ruchów. Mowa tu szczególnie o wzmacnianiu mięśni tułowia, kończyn górnych i mięśni biodrowych. Co więcej, powinny one obejmować także ćwiczenia na brzuch, uda i pośladki, dzięki czemu skorzysta na tym cała nasza postawa. Dobre efekty przynosi trening cardio stosowany trzy razy w tygodniu, ale również jogging, nordic walking, jazda na rowerze, aerobic i pływanie. Dzięki czemu każdy znajdzie coś dla siebie, aby wzmocnić swoje stawy i poprawić własne samopoczucie i zdrowie. Zobacz też: Paraliż senny może mieć nawet co druga osoba. Czy może być groźny? Ból pod kolanem może być objawem bardzo poważnej choroby Produkty zakazane, jeśli często bolą cię kolana ból biodra ból biodra po bieganiu ból biodra przyczyny ból biodra leczenie ból biodra i pachwiny układ kostny pachwina wysiłek fizyczny staw biodrowy urazy Biodro - budowa, funkcje, działanie. Choroby bioder i ich leczenie Biodro to jeden z najbardziej stabilnych stawów w naszym ciele. Niestety z powodu ciężaru ciała, jakie na nim spoczywa, rośnie prawdopodobieństwo, późniejszych... Adrian Jurewicz Kręgosłup, kolana, biodra - dlaczego stawy bolą? Najczęstsze przyczyny Bóle stawów mogą pojawić się w każdym wieku. Bywa, że niekomfortowe dolegliwości mijają po kilku dniach, jednak w wielu przypadkach ból stawów może być stanem... Operacje biodra - wskazania, przebieg, rehabilitacja. Ile kosztuje operacja stawu biodrowego? Operacje stawu biodrowego należą do jednych z najpoważniejszych zabiegów z zakresu chirurgii ortopedycznej. W zależności od dolegliwości, z jaką boryka się... Olga Szymkowiak Czy ból bioder w ciąży jest groźny? Czy ból bioder w ciąży jest powodem do niepokoju? Jakie mogą być przyczyny dolegliwości bólowych w tym miejscu? Czy ból biodra może uniemożliwić poród naturalny?... Lek. Paweł Żmuda-Trzebiatowski USG biodra - kiedy wykonać i jakie schorzenia pozwala wykryć? Przygotowanie i przebieg badania Bóle w okolicach biodra, problemy z chodzeniem i strzelanie w stawie to objawy, które powinny skłonić do wizyty u lekarza. Na podstawie badania obrazowego takiego... Marlena Kostyńska USG stawów biodrowych dziecka. Jak wygląda i kiedy wykonać badanie? [WYJAŚNIAMY] Narodziny dziecka to zawsze rewolucja w życiu młodych rodziców. Nowy domownik sprawia, że wizyty kontrolne u lekarzy stają się codziennością. Jednym z... Aleksandra Miłosz Bóle biodra - przyczyny, zapobieganie, leczenie. Co może oznaczać ból biodra? Bóle biodra występują u osób w różnym wieku, utrudniając codzienne funkcjonowanie i wykonywanie niektórych ruchów. Czasem powodem bólu w okolicach biodra jest... Marlena Kostyńska Plastry przeciwbólowe - zalety, wady, rodzaje. Jakie plastry przeciwbólowe wybrać? Plastry przeciwbólowe zawierają aktywny składnik łagodzący ból. Najczęściej stosowaną substancją jest pochodzący z rodziny niesteroidowych leków przeciwzapalnych... Ćwiczenia McKenziego - na szyję, na biodra. Jak ćwiczyć i jakie są efekty? Ćwiczenia McKenziego to grupa ćwiczeń, która przynosi pozytywny skutek w przypadku pewnych dolegliwości bólowych. Mowa tutaj o bólach kręgosłupa, które niestety... Endoproteza kolana i biodra - wskazania, rehabilitacja Bez endoprotez stawów kolanowych czy biodrowych wiele osób nie mogłoby normalnie funkcjonować. Zastępują one stawy. Muszą być jednak co pewien czas wymieniane.

Klinika JOPA Clinic specjalizuje się w przywracaniu sprawności ruchowej, znajdziesz tu ortopedów i fizjoterapeutów - rehabilitantów, specjalistów chirurgii, chirurgii naczyniowej, neurochirurgii, urologii, neurologii, reumatologii, fizykoterapii, rehabilitacji dzieci i niemowląt, psychologii sportu, logopedii i radiologii USG, trener przygotowania motorycznego, trener przygotowania

R e k l a m aPOLECAMY Ból okolicy biodra u dziecka jest częstą przyczyną wizyt lekarskich w poradniach ortopedycznych, szpitalnych oddziałach ratunkowych oraz przychodniach lekarzy pierwszego kontaktu. Schorzenia będące przyczyną bólu biodra można podzielić na cztery główne grupy: zapalną, zakaźną, choroby ortopedyczne oraz nowotworowe. Do grupy zapalnej zalicza się: wysiękowe przemijające zapalenie stawu biodrowego (ang. transient synovitis – TS) oraz schorzenia reumatologiczne, takie jak: młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (ang. juvenile idiopathic arthritis – JIA), reaktywne zapalenie oraz poinfekcyjne zapalenie stawu biodrowego. Do grupy zakaźnej należą: septyczne zapalenie stawu biodrowego i krzyżowo-biodrowego, zapalenie nasady i przynasady bliższej kości udowej, zapalenie wyrostka robaczkowego, ropnie pośladka, miednicy oraz jamy brzusznej. Do chorób ortopedycznych, będących przyczyną bólu biodra, zalicza się: młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej (ang. slipped capital femoral epiphysis – SCFE), jałową martwicę głowy kości udowej, czyli chorobę Perthesa (ang. Legg-Calve-Perthes disease – LCP), oraz wtórną, najczęściej posterydową jałową martwicę głowy kości udowej, jałową martwicę nasady grzebienia kości biodrowej, biodro trzaskające zewnętrzne (ang. external snapping hip syndrom – ESHS) i wewnętrzne (ang. internal snapping hip syndrom – ISHS), zapalenie kaletki krętarza większego kości udowej, konflikt udowo-panewkowy (ang. femoroacetabular impingement – FAI) i uszkodzenie obrąbka stawu biodrowego. Ostatnia grupa chorób powodująca dolegliwości bólowe okolicy biodra to zmiany nowotworowe: wśród nowotworów łagodnych – kostniak kostnawy (ang. osteoid osteoma), wśród zmian złośliwych – białaczki, chłoniaki oraz mięsak kostny i mięsak Ewinga. W różnicowaniu schorzeń będących przyczyną bólu biodra u dziecka ważną rolę odgrywają wywiad, badanie kliniczne, badania dodatkowe laboratoryjne i obrazowe. Wywiad Częstość występowania danej jednostki chorobowej będącej przyczyną bólu biodra zależy od wieku dziecka (rys. 1). Rys. 1 - Choroby będące przyczyną bólu biodra w zależności od wieku ich występowania Ważną informacją wynikającą z wywiadu jest początek dolegliwości. Schorzenia zakaźne oraz przemijające wysiękowe zapalenie stawu biodrowego mają charakter nagły. Podstępny początek charakterystyczny jest dla LCP, SCFE, jak również dla JIA. Ważne znaczenie w różnicowaniu odgrywa też natężenie dolegliwości bólowych. Ból silny występuje w grupie schorzeń zakaźnych oraz w przebiegu nowotworów złośliwych. Ból umiarkowany charakterystyczny jest dla przemijającego wysiękowego zapalenia stawów, JIA, LCP czy SCFE. Skłonność do nawrotów to cecha charakterystyczna TS (wynosi ona do 26%) [1] oraz JIA. Dolegliwości ogólne o typie infekcji, z gorączką > 38,5°C mogą świadczyć o procesach septycznych biodra, miednicy i jamy brzusznej, chorobach reumatoidalnych czy nowotworowych. Zdj. 1 - Badanie rotacji wewnętrznej stawu biodrowego z widocznym jej ograniczeniem po stronie prawej Dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób reumatycznych jest charakterystyczny dla JIA. Zdj. 2 - FABERE test (test Patricka lub cyfry 4) polegający na badaniu ruchomości stawu chorego w zakresie zgięcia, odwiedzenia, rotacji zewnętrznej przy wyprostowanym biodrze zdrowym. Przy próbie ucisku w kierunku podłoża na zgięte kolano i talerz kości biodrowej po przeciwnej stronie dochodzi do wyprostu w stawie krzyżowo-biodrowym po stronie badanej kończyny, co powoduje ból w przypadku zapalenia stawu krzyżowo-biodrowego Aktywność sportowa predysponuje do chorób z grupy ortopedycznej, w szczególności: ESHS i ISHS, FAI, zapalenia kaletki krętarza większego kości udowej i uszkodzenia obrąbka stawu biodrowego. Badanie przedmiotowe Badanie dziecka z bolesnym biodrem powinno mieć na celu zróżnicowanie dolegliwości wynikających z patologii samego stawu zarówno ze schorzeniami okołostawowymi, jak również ogólnymi. Dlatego też niezbędne jest badanie ogólne oraz szczegółowe narządu ruchu. Oglądanie ma na celu wykluczenie asymetrii miednicy, ud, jamy brzusznej oraz obserwację swobodnego ułożenia bioder i chodu. Obrzęk czy zaczerwienienie może być wynikiem chorób zakaźnych okolicy bioder i miednicy. Zaniki mięśniowe świadczą o procesie przewlekłym. Obmacywaniem można stwierdzić bolesność samego stawu, kolców biodrowych górnych, przednich, krętarza większego i grzebienia kości biodrowej. Badanie zakresu ruchomości stawów biodrowych powinno być przeprowadzone w pozycji leżącej na plecach – służy do oceny zgięcia, odwiedzenia i rotacji oraz w pozycji leżącej na brzuchu przy zgiętych do 90° kolanach w celu oceny wyprostu i rotacji, głównie wewnętrznej (zdj. 1). Większość pacjentów ze schorzeniami stawu biodrowego będzie prezentowało ograniczoną z powodu bólu ruchomość rotacyjną stawu biodrowego. Całkowite zniesienie ruchomości biernej jest charakterystyczne dla procesów septycznych stawu biodrowego. W przypadku TS początkowe zniesienie ruchomości ustępuje po zastosowaniu odciążenia oraz niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Badaniem sprawdzającym ruchomość w zakresie zgięcia, odwiedzenia, rotacji zewnętrznej chorego stawu przy wyprostowanym jednoimiennym zdrowym stawie jest test FABERE (ang. flexion, abduction, external rotation, extension of the opposite hip) (zdj. 2). Test interpretuje się jako dodatni, gdy przy próbie ucisku w kierunku podłoża na zgięte kolano i talerz kości biodrowej po przeciwnej stronie pacjent zgłasza ból. Powodem jest wyprost w stawie krzyżowo-biodrowym po stronie badanej. Test FABERE jest patognomiczny dla zapalenia stawu krzyżowo-biodrowego. Istotnym aspektem badania przedmiotowego jest możliwość obciążania kończyn dolnych. Dziecko, które nie jest w stanie obciążać kończyny dolnej z powodu bolesnego biodra, nie powinno być odesłane do domu bez postawienia prawidłowej diagnozy i wdrożenia postępowania terapeutycznego. Badania laboratoryjne W trakcie ostrej fazy choroby zastosowanie mają następujące badania laboratoryjne: morfologia z rozmazem, białko ostrej fazy (ang. C-reactive protein – CRP) oraz odczyn sedymentacji erytrocytów (odczyn Biernackiego – OB). Jeśli istnieje podejrzenie procesu septycznego, należy wykonać posiew krwi w kierunku bakterii tlenowych i beztlenowych, a w razie wysięku w stawie biodrowym, potwierdzonego badaniem ultrasonograficznym (USG), należy wykonać punkcję stawu z badaniem ogólnym płynu oraz posiewem bakteriologicznym. Na terenach endemicznych występowania boreliozy ważne jest badanie serologiczne w kierunku przeciwciał IgA i IgM anty-Borrelia burgdorferi [2]. W schorzeniach przewlekłych takie badania, jak: morfologia z rozmazem, CRP i OB są również pomocne. Brak odchyleń od normy wskazuje na problemy biomechaniczne stawu (grupa ortopedyczna). Podwyższone wartości są charakterystyczne dla procesów ogólnoustrojowych reumatologicznych oraz chorób nowotworowych. W razie podejrzenia chorób reumatologicznych rutynowe oznaczanie antygenu HLA-B27 oraz czynnika reumatycznego (ang. rheumatoid factor – RF) jest dyskusyjne, ponieważ u dzieci najczęściej występuje serologicznie negatywne młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów. Badania obrazowe Badania obrazowe są niezbędne do prawidłowej diagnostyki bólu biodra u dziecka. Do badań podstawowych i łatwo dostępnych zalicza się badanie rentgenograficzne (RTG) i ultrasonograficzne (USG). Do dokładnego różnicowania wykorzystuje się rezonans magnetyczny (RM) i tomografię komputerową (TK) oraz badania scyntygraficzne. Badania radiologiczne Nie ma jednolitej opinii dotyczącej wskazań do wykonania badania RTG. Niektórzy autorzy zalecają wykonanie RTG u każdego pacjenta z dolegliwościami bólowymi okolicy biodra, nawet w przypadku braku odchyleń w badaniu przedmiotowym i wynikach laboratoryjnych [3]. W naszej opinii diagnostyka radiologiczna jest wskazana, gdy podejrzewa się choroby zakaźne, ortopedyczne lub nowotworowe. Schorzenia wysiękowe, a przede wszystkim przemijające zapalenie stawu biodrowego, mogą być prawidłowo zdiagnozowane przy użyciu badania przedmiotowego, badań laboratoryjnych oraz USG. Takie postępowanie ma na celu minimalizację dawki promieniowania jonizującego na wrażliwe narządy miednicy. Schemat postępowania diagnostycznego w przypadku podejrzenia wysiękowego przemijającego zapalenia stawu biodrowego przedstawia rysunek 2. Badanie RTG obu stawów biodrowych w projekcji przednio-tylnej (ang. anterior-posterior – AP) i osiowej wykazuje odchylenia w następujących przypadkach: zaawansowanych zmian rozrostowych (torbiele, osteoid osteoma, osteosarcoma, mięsak Ewinga), LCP (oprócz wczesnego stadium), SCFE, wysięku śródstawowego charakterystycznego dla TS i JIA (pośrednio poprzez poszerzenie szpary stawowej). Ultrasonografia jest doskonałym, łatwo dostępnym i prostym badaniem w diagnostyce wysięku śródstawowego [4]. U każdego pacjenta z wysiękiem należy przeprowadzić badanie obu bioder (Zdj. 3A-B). Wysięk symetryczny towarzyszy chorobom reumatologicznym oraz TS, natomiast prawie nigdy nie występuje w schorzeniach septycznych. Ultrasonografia jest pomocna w trakcie punkcji stawu biodrowego, niezbędnej w różnicowaniu stanów septycznych. Rezonans magnetyczny jest wskazany w celu rozpoznania wczesnych zmian rozrostowych przebiegających z obrzękiem jamy szpikowej, w pierwszej fazie choroby LCP, jak również w okresie przedzłuszczeniowym SCFE. W celu zróżnicowania wysięku od przerostu błony maziowej zaleca się wykonanie badania RM z kontrastem (gadolin). Gdy podejrzewane są uszkodzenia obrąbka, diagnostyczny będzie RM z kontrastem podanym do jamy stawu. Badanie TK jest bardzo pomoce przy planowaniu leczenia operacyjnego, a w przypadku diagnostyki może być wykorzystywane przy podejrzeniu SCFE, wiąże się jednak z dużą ekspozycją na promieniowanie jonizujące narządów miednicy. Scyntygrafia jest badaniem użytecznym, gdy nie jest możliwe wykonanie badania RM (obecność implantów metalowych) oraz przy zmianach wieloogniskowych. W przypadkach ostrych trójfazowe badanie scyntygraficzne może służyć do zróżnicowania septycznego zapalenia kości, stawów i wysiękowego przemijającego zapalenia stawu biodrowego. W przypadkach przewlekłych badanie scyntygraficzne będzie pomocne w diagnostyce: martwicy głowy kości udowej, zarówno jałowej (LCP), jak i martwic wtórnych. Rys. 2 - Schemat postępowania w przypadku podejrzenia przemijającego wysiękowego zapalenia stawu biodrowego Główne jednostki chorobowe Wysiękowe przemijające zapalenie stawu biodrowego Wysiękowe przemijające zapalenie stawu biodrowego charakteryzuje się bólem samoistnym z towarzyszącym ograniczeniem ruchomości biodra, ustępującym po leczeniu zachowawczym. Jest to najczęstsza przyczyna bolesnego biodra u dziecka. Dotyczy ponad połowy przypadków tej dolegliwości [5]. Najczęściej występuje w przedziale wiekowym 3–8 lat, dwa razy częściej u chłopców, może mieć charakter obustronny (nawet do 26% przypadków) [1]. Etiologia jest niejasna, zwykle przyczyną TS jest przebyta przed kilkoma tygodniami infekcja, przeciążenie, mikrourazy lub odczyn alergiczny [6]. Głównym powodem zgłoszenia się dziecka do lekarza jest ból i towarzyszące utykanie. W 27% przypadków bólowi biodra towarzyszy podwyższona temperatura, zwykle nieprzekraczająca 38,5°C [5]. Dolegliwości typowo utrzymują się od około tygodnia. W badaniach laboratoryjnych charakterystyczna jest leukocytoza (ang. white blood cells – WBC), która nie powinna być większa niż 12 tys./mikroL, CRP poniżej 20 mg/L, OB poniżej 20 mm/h. Najbardziej czułym, ale nieswoistym badaniem potwierdzającym wysięk w stawie jest USG (rys. 5). W przypadku podejrzenia etiologii septycznej należy wykonać punkcję biodra pod kontrolą USG. W leczeniu TS stosuje się okresowe odciążenie chorej kończyny oraz doustnie NLPZ. Prognoza dotycząca wyleczenia jest dobra. W 1–2% przypadków wysiękowe przemijające zapalenie stawu biodrowego może być początkiem jałowej lub wtórnej martwicy biodra. Z tego powodu pacjentów po przebytym TS należy kontrolować po ok. 6 tygodniach od zachorowania [3]. Zdj. 3A-B - Badanie USG stawów biodrowych (chorego – A i zdrowego – B) z widocznym poszerzeniem szpary stawowej zaznaczonej żółtą strzałką Zdj. 4 - Test Drehmanna polega na samoistnej rotacji zewnętrznej i odwiedzeniu chorego biodra przy próbie zgięcia stawu Ocena stopni złuszczenia na podstawie radiogramów stawów w pozycji osiowej Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów to najczęstsza choroba reumatologiczna u dzieci. Charakterystyczne objawy to nawracająca gorączka, zmiany skórne oraz cechy zapalenia stawu/ów. Choroba występuje niezależnie od wieku. Po 16. roku życia jego przebieg przypomina reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). Nie stwierdzono zależności występowania JIA w stosunku do płci dziecka. Najczęściej występującymi objawami JIA są: gorączka – 98% przypadków, zapalenie stawów – 88% (postać jednostawowa – 8%: najczęściej staw kolanowy, postać kilkustawowa – 45%, postać wielostawowa – 47%), zmiany skórne – 81% (najczęściej o charakterze pokrzywki), powiększenie węzłów chłonnych – 31% [7]. Towarzyszące odchylenia w badaniu przedmiotowym to hepatomegalia i splenomegalia, zapalenie osierdzia oraz wysięk w opłucnej. W badaniach dodatkowych charakterystyczna jest leukocytoza 20–30 tys./mm3, trombocytoza > 1 mln/mm3 z towarzyszącą niedokrwistością. Odczyn opadania erytrocytów (OB) jest podwyższony, zwykle > 100 mm/h. Do rozpoznania JIA wymagana jest trwająca minimum dwa tygodnie gorączka > 38,5°C wraz z minimum sześciotygodniowym wywiadem zapalenia stawu lub stawów, pacjent nie powinien być starszy niż 16 lat. Nadal nie ma wystarczająco czułego i specyficznego badania laboratoryjnego do rozpoznania JIA. W leczeniu stosuje się NLPZ, glikokorytkosteroidy oraz leki modyfikujące przebieg choroby niebiologiczne: metotreksat oraz biologiczne, których działanie polega na inhibicji interleukiny 1 i 6 (IL-1 i IL-6) oraz czynnika martwicy nowotworów alfa (ang. tumor necrosis factor alpha – TNF-α). Septyczne zapalenie biodra i septyczne zapalenie kości udowej lub miednicy Wśród przyczyn zakaźnych bólu biodra u dzieci dominuje septyczne zapalenie stawu biodrowego i przynasady bliższej kości udowej. Choroby te mają nagły początek, dlatego też rzadko są powodem wizyty pacjenta w poradni, częściej chorzy szukają pomocy w szpitalnych oddziałach ratunkowych. Septyczne zapalenie biodra i septyczne zapalenie kości udowej lub miednicy to choroby, które powinny być rozpoznane i leczone możliwie jak najszybciej. Obie jednostki chorobowe mają podobny obraz kliniczny. U niemowląt charakterystyczne jest zniesienie spontanicznej ruchomości kończyny dolnej – obraz pseudoporażenia, z towarzyszącą gorączką o torze septycznym. U dzieci chodzących w obrazie dominuje niemożność obciążania zajętej kończyny dolnej, z bardzo silną reakcją bólową przy próbach biernej ruchomości, z towarzyszącą gorączką o torze septycznym (38,5°C). W badaniach dodatkowych charakterystyczna jest leukocytoza > 12 tys./microL, OB > 40 mm/h, CRP > 20 mg/L, w USG obecność płynu w jamie stawu, w RTG we wczesnej fazie choroby, czyli 7–14 dni od początku dolegliwości, bez odchyleń, po tym okresie występuje poszerzenie szpary stawowej z osteolizą głowy i panewki, a w przypadku lokalizacji procesu zapalnego w kości – ostoliza, nawarstwienia okostnej z możliwością jej przerwania. We wczesnej fazie choroby badaniami o wysokiej czułości są RM oraz scyntygrafia [8]. Młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej Wśród chorób ortopedycznych będących przyczyną bólu biodra najczęściej występują SCFE oraz złuszczenie głowy kości udowej to przemieszczenie nasady bliższej kości udowej, najczęściej dystalnie i grzbietowo, co powoduje zniesienie rotacji wewnętrznej stawu biodrowego. Młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej jest najczęstszą przyczyną dolegliwości bólowych biodra u nastolatków, występuje z częstością 1:50 tys. Typowy pacjent to dziecko z otyłością (w przypadku dziewcząt przed wystąpieniem pierwszej miesiączki, a w przypadku chłopców przed 4. stopniem według Tannera). Szczyt zapadalności przypada na11. rok życia u dziewcząt i 13. rok życia u chłopców. Choroba ma przebieg obustronny w 20–40% przypadków. Etiologia choroby jest nieznana. Występuje częściej u dzieci z zaburzeniami endokrynologicznymi, takimi jak: niedoczynność tarczycy i przysadki, hipogonadyzm, może być wynikiem leczenia promieniami jonizującymi oraz chemioterapii [9]. Najczęstszym powodem zgłoszenia się pacjenta do lekarza jest przewlekły, trwający od kilku tygodni lub miesięcy ból biodra i/lub kolana z towarzyszącym utykaniem. Ten skąpoobjawowy początek często jest przyczyną opóźnionej diagnozy i pogłębiania się stopnia złuszczenia. Zdecydowanie rzadziej występuje postać ostra SCFE, której przyczyną jest przebyty niskoenergetyczny uraz i która charakteryzuje się silnym bólem uniemożliwiającym obciążanie chorej kończyny dolnej. Ten typ złuszczenia należy odróżnić od złuszczenia urazowego głowy kości udowej typu I według Saltera i Harrisa, który jest wynikiem ciężkiego urazu i często towarzyszy mu zwichnięcie stawu biodrowego. W badaniu przedmiotowym występuje typowe ułożenie biodra w odwiedzeniu i rotacji zewnętrznej. Testem diagnostycznym dla SCFE jest test Drehmanna, polegający na wymuszonej kierunkiem złuszczenia głowy kości udowej rotacji zewnętrznej z towarzyszącym odwiedzeniem uda przy próbie zgięcia biodra (zdj. 4). Badaniem dodatkowym rozstrzygającym rozpoznanie jest zdjęcie radiologiczne w projekcji AP oraz osiowej. Na podstawie zdjęcia RTG można określić stopień złuszczenia (rys. 3). W pierwszym stopniu złuszczenia w projekcji AP pomocne jest wykreślenie linii Kleina, która jest styczną do górnej powierzchni szyjki kości udowej i w warunkach prawidłowych przecina boczną część nasady (zdj. 5A-B). Leczenie SCFE jest operacyjne i polega na repozycji i stabilizacji złuszczonej głowy kości udowej wiązką drutów Kirschnera lub śrubą kaniulowaną. Późne deformacje o charakterze rękojeści rewolweru (ang. pistol grip), obserwowane również w łagodnych postaciach SCFE, często są przyczyną konfliktu udowo-panewkowego i obecnie mogą być skutecznie leczone metodą artroskopową [10]. Jałowa martwica głowy kości udowej – choroba Perthesa Jałowa martwica głowy kości udowej – choroba Perthesa – wynika z zaburzenia ukrwienia jądra kostnienia nasady bliższej. Częstość występowania tego schorzenia to 1:10 tys. dzieci. Choroba Perthesa typowo występuje między 3. a 12. rokiem życia, ze szczytem między 5. a 7. rokiem życia. Pojawia się cztery razy częściej u chłopców niż u dziewcząt. Postać obustronna spotykana jest u 10–20% chorych. Etiologia schorzenia jest nieznana. Potwierdza się występowanie rodzinne w 10% przypadków [11]. Dziecko z LCP typowo zgłasza przewlekły ból okolicy biodra lub promieniujący w kierunku uda i kolana, szczególnie po wysiłku, z towarzyszącym bolesnym utykaniem. W badaniu klinicznym obserwuje się zaburzenia chodu z dodatnim objawem Trendelenburga, ograniczenie rotacji wewnętrznej, odwiedzenia i zgięcia stawu biodrowego. W przypadku dłużej trwającej choroby może być widoczny wtórny zanik mięśni uda, pośladków i łydki oraz nierówność kończyn wynikająca z przykurczu odwiedzeniowego lub rzeczywistego skrócenia z powodu zapadnięcia nasady głowy kości udowej. Typowe dziecko z LCP to dziecko: niskie, szczupłe, z nadreaktywnością ruchową i/lub ADHD (ang. attention deficit hyperactivity disorder) [12]. Zdj. 5A-B - Młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej I stopnia (w projekcji AP – A i osiowej – B) z zaznaczoną na czerwono linią Kleina Zdj. 6 - Obraz choroby Perthesa w fazie początkowej (faza I) – widoczne zapadnięcie się jądra kostnienia, poszerzenie przynasady oraz złamania podchrzęstne, fragmentacji (raza II) – podzielenie się nasady na fragmenty o różnym wysyceniu, reossyfikacji (faza III) – stopniowe uwapnianie, resztkowej (faza IV) – skostnienie i ostateczna przebudowa głowy kości udowej Podstawowym badaniem dodatkowym w LCP jest zdjęcie RTG stawu w projekcji AP oraz osiowej (pozycja Lowensteina). Badanie radiologiczne we wczesnym okresie choroby może być prawidłowe. W takich przypadkach pomocne i bardzo czułe jest badanie RM oraz scyntygrafia kości technetem 99. Przebieg LCP w obrazie radiologicznym dzieli się na cztery etapy. W początkowej fazie stwierdza się zmniejszenie jądra kostnienia, złamania podchrzęstne oraz nieregularność chrząstki wzrostowej. W fazie fragmentacji obserwuje się podzielenie nasady na fragmenty o wzmożonej i zmniejszonej radioprzezierności. W trzeciej fazie – reossyfikacji – występuje stopniowe uwapnianie się obszarów osteolitycznych. W fazie resztkowej głowa kości udowej ulega skostnieniu i stopniowej przebudowie (zdj. 6). Zdj. 7A-B - Kostniak kostnawy w obrazie RTG – A, zmiana zaznaczona żółtą strzałką, oraz w badaniu TK – B widoczny nidus zaznaczony żółtą strzałką Rokowanie w LCP nie jest dobre. Najważniejszym czynnikiem rokowniczym jest uzyskanie sferycznego kształtu głowy kości udowej po zakończeniu leczenia. Przebycie LCP doprowadza do wcześniejszych zmian zwyrodnieniowych, szczególnie gdy początek choroby wystąpił po 8.–9. roku życia. Leczenie LCP powinno spełniać dwie główne zasady: zapewnić maksymalną ruchomość w stawie biodrowym oraz odpowiednie pokrycie głowy kości udowej w panewce. Metody leczenia obejmują obserwację w przypadku dobrze rokujących postaci w obrazie RTG z brakiem lub niewielkimi dolegliwościami, odpowiednie dopasowanie głowy do panewki za pomocą ortez odwodzących w fazie aktywnej choroby, czyli do fazy reossyfikacji warstwy podchrzęstnej. W przypadku leczenia następstw choroby stosuje się leczenie operacyjne polegające na osteotomiach bliższego końca kości udowej i/lub miednicy. Osteoid osteoma Wśród chorób nowotworowych będących przyczyną bólu biodra najczęściej występują: kostniak kostnawy (osteoid osteoma) – zmiana łagodna oraz białaczki. Osteoid osteoma charakteryzuje się występowaniem tzw. nidusa, czyli zmiany osteolitycznej dobrze ograniczonej przez odczynową zbitą tkankę kostną. Stanowi 10% pierwotnych zmian kostnych o charakterze łagodnym. Najczęstsza lokalizacja guza to przynasady i trzon kości udowej. Typowy wiek pacjenta z kostniakiem kostnawym to kilkanaście lat. Chorzy uskarżają się na przewlekły ból z tendencją do nasilania się nocą i zmniejszania się pod wpływem aspiryny i NLPZ (dodatni test aspirynowy). W badaniu przedmiotowym stwierdza się utykanie, a w przypadku długo trwającej choroby zaniki mięśniowe. Obraz radiologiczny przedstawia dobrze ograniczoną zmianę lityczną, najczęściej w znacznie pogrubiałej warstwie korowej (zdj. 7A-B). Leczenie kostniaka kostnawego polega na chirurgicznym usunięciu nidusa [13]. Białaczki Białaczki, a w szczególności ostra białaczka szpikowa, to najczęstsze nowotwory odpowiedzialne za bóle kostno-stawowe. U ponad 80% chorych z białaczką występują bóle kości lub stawów, a u ok. 20% bóle układu narządu ruchu są pierwszym objawem [14]. Dolegliwości bólowe mają charakter okresowy, wędrujący, ostry o znacznym nasileniu i nagłym początku, mogą również dotyczyć wielu stawów. Objawy towarzyszące to: gorączka > 38,5°C, hepatosplenomegalia, limfadenopatia, krwawienia i zmiany w obrazie rozmazu krwi. Badaniem służącym do ostatecznego rozpoznania jest punkcja szpiku kostnego z obecnością typowych blastów w rozmazie [15]. Piśmiennictwo Asche van Rijn Bessems Krul M., Bierma-Zeinstra What is the clinical course of transient synovitis in children: a systematic review of the literature. Chiropr Man Therap. 2013; 21 (1): 39. Moniuszko A., Popko J., Guszczyn T., Waliński T., Zukiewicz-Sobczak W., Pancewicz S. Lyme disease with effusion either in hip or knee in children from Podlaskie region treated in clinic in 2004-2010. Przegl Epidemiol. 2014; 68 (3): 425-8, 535-7. Dobois-Ferriere V., Belaieff W., Lascombes P., de Coulon G., Ceroni D. Transient synovitis of the hip: which investigations are truly useful? Swiss Med Wkly. 2015; 145: 14176. Rogowski K., Popko J. Wartość badania ultrasonograficznego w diagnostyce i monitorowaniu leczenia przemijającego zapalenia stawu biodrowego u dzieci. Ultrasonografia 2004; 18: 30-33. Krul M., van der Wouden Schellevis van Suijlekom-Smit Koes Acute non-traumatic hippathology in children: incidence and presentation in family practice. Fam Pract. 2010; 27 (2): 166-70. Harrison Vooght Singhal R., Bruce Perry The epidemiology of transient synovitis in Liverpool, UK. J Child Orthop. 2014; 8 (1): 23-8. Kimura Y. Systemic juvenile idiopathic arthritis: Clinical manifestations and diagnosis. UpToDate® Mar 2016. Górecki A., Marczyński W. Zasady profilaktyki, rozpoznawania i leczenia nieswoistych zakażeń kości i stawów. Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2008; 4 (6): 396-415. Peck K., Herrera-Soto J. Slipped capital femoral epiphysis: what’s new? Orthop Clin North Am. 2014; 45 (1): 77-86. Georgiadis Zaltz I. Slipped capital femoral epiphysis: how to evaluate with a review and update of treatment. Pediatr Clin North Am. 2014; 61 (6): 1119-35. Mazloumi Ebrahimzadeh Kachooei Evolution in diagnosis and treatment of Legg-Calve-Perthes disease. Arch Bone Jt Surg. 2014; 2 (2): 86-92. Chaudhry S., Phillips D., Feldman D. Legg-Calvé-Perthes disease: an overview with recent literature. Bull Hosp Jt Dis (2013). 2014; 72 (1): 18-27. Boscainos Cousins Kulshreshtha R., Oliver Papagelopoulos Osteoid osteoma. Orthopedics. 2013; 36 (10): 792-800. Muller Horwitz Kühl J. Acute lymphoblastic leukemia with severe skeletal involvement: a subset of childhood leukemia with a good prognosis. Pediatr Hematol Oncol. 1998; 15 (2): 121-33. Marchese Connolly Able C., Booten et al. Relationships among severity of osteonecrosis, pain, range of motion, and functional mobility in children, adolescents, and young adults with acute lymphoblastic leukemia. Marchese VG, Phys Ther. 2008; 88 (3): 341-50.

ból biodra u dziecka forum